Osoby z niepełnosprawnościami wciąż mają kłopot z brakiem dostępności przestrzeni publicznej. Nie mogą swobodnie korzystać z muzeów, bibliotek, czy ośrodków kultury. Gminy rozpoznają ich potrzeby, ale problemem jest wdrażanie rozwiązań spełniających te potrzeby. Obowiązujące przepisy są bowiem często nieprecyzyjne lub wręcz dopuszczają rozwiązania niezgodne z zasadą dostępności. W konsekwencji obiekty zaprojektowane i wybudowane zgodne z prawem nie zawsze są dostępne dla osób starszych lub z niepełnosprawnościami. To jedne z najważniejszych wniosków, które płyną z raportu Najwyższej Izby Kontroli nt. dostępności przestrzeni publicznej dla osób starszych i niepełnosprawnych.
NIK przyjrzał się 94 obiektom w 24 gminach. Niestety żaden nie był wolny od barier lub niefunkcjonalnych rozwiązań. Kontrolujący zwrócili uwagę, że już na etapie przygotowania i projektowania części działań i inwestycji brakowało rozwiązań mających poprawić dostępność przestrzeni publicznej. Ponadto w prawie 40 proc. przypadków w 21 gminach dokumentacja projektowa, techniczna czy przetargowa nie uwzględniała rozwiązań dla osób z różnymi niepełnosprawnościami - koncepcje usprawnień dotyczyły jedynie osób z niepełnosprawnością ruchową. Dla przykładu w większości budynków brakowało udogodnień dla osób niewidomych i słabowidzących: nie było informacji w alfabecie Braille’a, kontrastowych oznaczeń na schodach, ani odmiennej faktury i kolorystyki nawierzchni, a tablice informacyjne były mało czytelne.
Ponadto w ponad 60 proc. skontrolowanych obiektów użyteczności publicznej nie opracowano szczegółowych procedur na wypadek zagrożenia, ani sposobów i metod ewakuacji osób z różnymi niepełnosprawnościami. Żaden z obiektów nie dysponował specjalistycznym wyposażeniem do ewakuowania osób niepełnosprawnych (np. sygnalizacja naprowadzająca do wyjść ewakuacyjnych, rękawy ewakuacyjne itp.).
Aż 63 proc. gmin nie konsultowało planowanych i realizowanych działań w zakresie dostępności z osobami starszymi i niepełnosprawnymi. Konsultacji z ekspertami zabrakło w przypadku nawet większych inwestycji, takich jak stadion, pływalnia lub węzeł komunikacyjny.
W ocenie NIK, barier i utrudnień dla osób z niepełnosprawnościami można uniknąć już na etapie projektowania i realizacji inwestycji. Inwestor, w tym przypadku gmina lub podległe gminie jednostki organizacyjne, powinny zadbać o to, by powstający budynek był dostosowany do osób z ograniczoną sprawnością. Skuteczności działań na rzecz poprawy dostępności przestrzeni publicznej mają służyć tzw. standardy dostępności. Standardy określają konkretne wytyczne jak zaprojektować i zagospodarować przestrzeń publiczną w gminach i miastach tak, by była dostępna dla wszystkich. Wytyczne dotyczą poszczególnych obszarów, jak np. chodniki, schody, drogi pieszo-rowerowe, przejścia dla pieszych, przystanki komunikacji miejskiej, wysepki, miejsca postojowe, tereny rekreacyjne, parki, place zabaw i inne. Aż 85 proc. skontrolowanych gmin nie opracowało standardów dostępności - wyjątkami w tej kwestii były jedynie Poznań, Łódź, Kalisz i Wrocław.
W celu poprawy tej sytuacji - zdaniem NIK potrzebne są zmiany w obowiązującym ustawodawstwie - m. in. wprowadzenie do krajowych przepisów obowiązku stosowania zasady uniwersalnego projektowania produktów, środowiska, programów i usług, zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a oraz lit. f Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych i definicją uniwersalnego projektowania zawartą w art. 2 tej Konwencji.
Konieczne jest także doprecyzowanie przepisów regulujących zasady ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej tak, aby wynikał z nich wprost obowiązek zapewnienia warunków i organizacji ewakuacji osób o ograniczonej sprawności, z uwzględnieniem specyfiki rodzaju i stopnia różnych niepełnosprawności, opracowanie planów likwidacji barier występujących w przestrzeni publicznej oraz podjęcie działań w celu ich wyeliminowania, rzetelne monitorowanie skuteczności realizowanych działań na rzecz poprawy dostępności przestrzeni publicznej dla osób starszych i niepełnosprawnych.
Z pełnym raportem NIK można zapoznać się na stronie nik.gov.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz